انجیر

انجیر استهبان

انجیر خوراکی یا شال انجیر  گونه‌ای آسیایی از گیاهان گلدار خانواده انجیران است.این درخت بومی خاور میانه و آسیای غربی است.

انواعی که در باغبانی برای مصرف میوهٔ آن مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از فیکوس کاریکا، فیکوس پالماتا و فیکوس پودوکاریکا. فیکوس کاریکا همان انجیر معمولی است که به عنوان میوه مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ ولی فیکوس پالماتا و فیکوس پودوکاریکا بیشتر برای تلقیح انواع انجیر خوراکی کاشته می‌شوند.

از انجیر می‌توان در تهیه مربا، بستنی، یا به شکل تازه استفاده کرد. میوه آن به شکل خشک، تازه، کمپوت، مربا، آرد و مارمالاد به مصرف می‌رسد. از آنجایی که نگهداری و انتقال میوه تازه انجیر بسیار دشوار می‌باشد بیشترین استفاده آن به صورت فرآوری شده می‌باشد. سرکه انجیر نیز دارای طعم شیرین و دلچسبی می‌باشد که برای انواع ترشی و سالاد استفاده می‌گردد.

درحال حاضر شهرستان استهبان استان فارس بزرگترین تولید کننده انجیر دیم در جهان می باشد که محصول آن از کیفیت و مرغوبیت خاصی برخوردار است.

مشخصات گیاه‌شناسی

برگ درخت انجیر پنجه‌ای و دارای ۳ تا ۵ لوب می‌باشد. قسمتی که به اسم میوه انجیر معروف است و مورد تغذیه انسان قرار می‌گیرد در حقیقت میوه نیست بلکه زائده مجوفی است که گلهای انجیر به تعدادی زیاد در داخل آن قرار گرفته‌اند و مواد قندی در این زایده یا رسپتاکل جمع می‌شود. گلهای نر و گلهای ماده درخت انجیر از یکدیگر جدا ولی روی یک پایه یعنی در داخل رسپتاکل واقع شده‌اند و به عبارت دیگر درخت انجیر گیاهی است یک پایه.

اگر میوه انجیر را باز کنیم و به شکل یک سطح درآوریم گلهای نر که حامل دانه گرده هستند و در کنار و به طرف خارج صفحه واقع شده و گلهای ماده که حامل تخمدان و در صورت تلقیح شدن حامل بذر خواهند بود در وسط صفحه قرار دارند. تلقیح گلهای ماده انجیر به وسیلهٔ حشرات مختلف که مهم‌ترین آن‌ها حشره‌ای بسیار کوچک از خانواده کالسیدیده می‌باشد انجام می‌گیرد.

مصرف انجیر و فراورده های متنوع آن

بهره‌گیری از خواص فراوان انجیر بیشتر از طریق مصرف انجیر خشک و پس از آن میوه تازه مرسوم می‌باشد. این در حالی است که میوه انجیر را به‌صورت فرآورده‌های مختلف نیز می‌توان مصرف کرد. اولین فراورده انجیر ، نوشیدنی آب انجیر می‌باشد. فرآورده‌های دیگر قابل ذکر شامل شربت انجیر (متفاوت با آب‌انجیر)، مسقطی انجیر، مربای انجیر و مارمالاد آن، ترشی، کمپوت، سوپ و پوره انجیر می‌باشند.

علاوه بر موارد ذکر شده از انجیر می‌توان در تهیه شیرینی‌جات مختلف مانند شکلات، بیسکوئیت، کیک و کلوچه استفاده کرد. مصرف انجیر خشک همچنین به‌صورت مخلوط با دیگر میوه‌های خشکباری مرسوم می‌باشد.