آشنایی با پسته
پسته درخت کوچکی است که سرچشمهٔ آن خاورمیانه و آسیای میانه است. و در کشورهایی مانند ایران، سوریه، ترکمنستان و غرب افغانستان رشد میکند. این درخت میوه ای تولید میکند که خوراکی و بسیار لذیذ است. پسته واژهای فارسی است که از طریق زبان لاتین وارد زبانهای اروپایی شدهاست.
تولید پسته در ایران در سال ۲۰۱۷ میلادی، ۵۷۴٬۹۸۷ تن بوده که این کشور را در مقام نخست جهان، جای دادهاست. پس از ایران، ایالات متحده با تولید ۲۷۲٬۲۹۱ تن در جایگاه دوم و چین با تولید ۹۵٬۲۹۴ تن در جایگاه سوم قرار داشتهاند.
آشنایی با پسته (میوه پسته)
ارزش صادرات جهانی پسته برابر ۱٫۸۱ میلیارد دلار بوده که سهم آمریکا از آن ۸۴۲٫۷۵ میلیون دلار، سهم هونگ کونگ ۳۵۹٫۶۶ میلیون دلار و سهم ایران ۱۹۹٫۳۶ میلیون دلار (۱۱٪) بودهاست.
اقتصاد پسته
ایران و ایالات متحده آمریکا، دو کشور اصلی در زمینهٔ تولید و صادرات پسته در جهان بهشمار میروند. بهطوریکه حدود هفتاد تا هشتاد درصد تولید سالانه پسته در اختیار این دو کشور بودهاست.
در سال ۱۹۲۹ دانشمند گیاهشناسی آمریکایی ویلیام ای. وایتهوس برای جمعآوری بذرهای مناسب پسته به ایران مسافرت کرد. او پس از سه سال با یک کیسه تقریباً ۱۰ کیلویی از بذرهای به دقت انتخاب شده به آمریکا بازگشت. از آنجایی که درخت پسته ۷ الی ۱۰ سال طول میکشد تا کاملاً رشد کند وایتهوس نتایج تحقیق خود را چندین سال بعد متوجه شد. از بین تمام بذرهایی که وایتهوس انتخاب کرده بود تنها یک مورد قابل استفاده در خاک کالیفرنیا بود که او آن را «کرمان» نامید. بعدها دانشمندان این پسته کرمان را با پیوند زدن به پایههای قوی تر تقویت کردند.
نتایج تحقیقی که در سال ۲۰۲۰ منتشر شدهاست نشان میدهد، تقریباً نیمی از پسته توزیع شده در جهان در سال ۲۰۱۹ توسط ایالات متحده آمریکا تأمین شدهاست که دلیل آن افت تولید پسته در ایران به میزان ۷٪ بودهاست. دلایل این کاهش تولید تحریمهای تجاری ایالات متحده آمریکا علیه ایران، تغییرات آب و هوایی، و ضعف در مدیریت اقتصادی و آبیاری بودهاست.
شرکتهایی که هماکنون در حال فعالیت گسترده در این زمینه هستند در آینده یک رقیب جدی برای شرکتهای پستهٔ ایران خواهند بود. اسرائیل بیشترین مصرف سرانه پسته را به خود اختصاص دادهاست.
پسته در ایران
میزان تولید پسته در ایران سالانه حدود ۵۷۵ هزار تن است و تنها ۱۰ درصد از این محصول مصرف داخلی دارد و ۹۰ درصد دیگر صادراتی است. مصرف سالیانهٔ پسته برای هر خانوادهٔ ایرانی حدود ۲ کیلوگرم است. تولید و صادرات پسته ایرانی، سالانه در حدود ۱٫۴ تا ۱٫۷ میلیارد دلار برای ایران، درآمدزایی میکند.شهرستان بردسکن ، شهرستان مه ولات ، شهرستان خلیل آباد ، شهرستان دامغان ، شهرستان رفسنجان ، شهرستان زرند ، شهرستان سیرجان، شهرستان انار بوئین زهرا مراکز اصلی تولید پسته در ایران بهشمار میآیند و ۸۰ درصد پسته تولیدشده در ایران، از این مناطق بهدست میآید.
با اینکه پستهٔ ایران و آمریکا از یک نژاد هستند اما پستهٔ ایرانی طعم بهتری دارد. چیزی که بسیاری از توزیع کنندگان عمدهٔ اروپایی هم آن را تأیید میکنند. (بذر و نهال اولین پستههای کاشته شده در آمریکا از انواع پستههای ایرانی بودهاست که به خاطر تغییر خاک و آب و هوا طعم آن تغییر کردهاست) مثلاً پسته ترکیه از نژاد دیگری است.